اثر سرمای زمستان بر پایداری غشای سیتوپلاسمی، میزان کلروفیل و عمق طوقه در تعدادی از ژنوتیپ‌های بهاره و زمستانه گندم در منطقه اردبیل

سرمازدگی اندام‌های رویشی غلات از تنش‌های مهم محیطی در برخی نقاط کشور ما به‌شمار می‌رود. به‌منظورشناسایی صفات مرتبط با تحمل به سرما، 22 ژنوتیپ گندم در منطقه اردبیل کشت شدند. ژنوتیپ‌ها پس از تحمل سرمای زیرصفر در زمستان (135 روز یخبندان)، از نظر صفات پایداری غشاء سیتوپلاسمی، غلظت کلروفیل، عمق طوقه و عملکرد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارها برای صفات پایداری غشاء سیتوپلاسمی و غلظت کلروفیل و عملکرد دانه اختلاف معنی‌دار در سطح 5 درصد وجود دارد، ولی از نظر صفت عمق طوقه بین تیمارها اختلاف آماری معنی‌داری مشاهده نگردید. مقایسه میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها نشان داد ژنوتیپ‌های Au//gt/54/0079/Grk، نوید، C-73-8، سرداری وC-70-3 به‌ترتیب با 52/3، 41/3، 34/3، 26/3 و 24/3 تن در هکتار بیشترین و ژنوتیپ 4213 با 59/1 تن در هکتار کمترین عملکرد دانه را داشتند. همچنین مقایسه میانگین دادهها، نشان داد که ژنوتیپ‌های متحمل‌تر عموماً دارای غشاء سیتوپلاسمی پایدارتر (ECپایین‌تر) و غلظت کلروفیل بیشتری نسبت به‌ژنوتیپ‌های حساستر میباشند. همچنین همبستگی معنی‌داری بین عملکرد دانه و پایداری غشاء سیتوپلاسمی (منفی) و عملکرد دانه و غلظت کلروفیل برگ‌ها (مثبت) پس از گذراندن سرمای زمستانه بین ژنوتیپ‌ها مشاهده گردید. به نظر می‌رسد می‌توان از این روش‌ها به‌عنوان ابزاری مناسب، ساده و سریع برای ارزیابی و غربال کردن ژنوتیپ‌ها از نظر تحمل به سرمای زمستانه استفاده کرد.